タイ進出から満20年 リークテストで確固たる地位を

東京・八王子に本社を置く「コスモ計器」は、漏れ検査（リークテスト）のパイオニア。内燃機関やタンクなどから生じる水、油、燃料等の「漏れ」を自動検出する機器を開発。モノづくりに貢献している。その高度な技術は振動から生じる異音検査などにも応用を広げ、日本国内市場はもとより海外へも。タイへはちょうど20年前の2001年に進出した。メーカー各社が本格的な海外移転を試みた時期で、用途はその後、家電、医療、食品加工など幅広い分野に広がっていった。引き合いは着実に増えており、この勢いはこれからも続きそうだ。

● EVがもたらす新市場

欧州、米州、中国市場などで急速に進む電気自動車（EV）の開発。タイでも心臓部の車載電池を現地生産する動きが広がるなど、次世代自動車市場を牽引するEVに注目が集まっている。 　EVの誕生により、これまでの主たる動力源となってきた従来の内燃機関は漸次姿を消し、それに伴う産業構造の転換と再編が進むとされた。エンジンが不要となれば、リークテストの需要も必然的に少なくなる。そんな理屈が少し前まで大真面目に語られていた。 　だが、高度に複雑化し進化した社会で、そんな単純な予想図が直ちに現実のものとはならないことは間もなく明らかとなる。そもそもEV開発の出発点ともなった地球環境への配慮や取り組みが、新たな市場のニーズを生み出す大変革をもたらすきっかけとなったのだった。

● 漏れ検査はなくならない

動力がエンジンからモーターに置き換わったとしても、制御や駆動にかかる主要部品は引き続き存在する。こうした部品の製造の多くには、溶融した金属を圧入することでできるダイカスト製品が使用され、それに代わる有用なものは現時点では存在しない。 　制御にかかる機関などは熱を帯びれば冷却をしなければならないし、不良があれば製品全体の耐久性を損なうだけでなく、事故にも直結する。事前にわずかな異常でも検知するという必要性は変わらずに存在した。完成品の高度化によりそれは以前にも増して高くなったというのが現実だった。 　自動車に止まらず、電気電子製品においてもそれは同様だった。精密機器の要求精度が従前に比べて高まり、ショートしにくいなど高い品質のものが求められるようになった。必然的に規格も厳しくなり、より厳格化したリークテストとそれができる機器が求められたのだった。 　世界的な規制や環境意識の高まりも漏れ検査の必要性と認知度を上げた。例えば、防水機器や防塵機器。わずかな漏れをも許さないハードルは以前にも増して高くなった。欧州市場などの環境規制が求める水準も年を追うごとに厳しさを増している。これらにも、そろってリークテストが必要だった。

● 音が生んだ新たな需要

こうした流れは同社が新たに着手した異音検査（エアリークテスト）でも同様だった。例えば自動車。車が静かになって新たに関心の対象となったのが、これまで気にも留められることのなかった〝異音〟だった。何かが擦れる音、軋む音、叩く音。音が人間に新しい不快を与えた。人々はドアミラーの駆動音にさえ苦い表情をするようになった。 　自動車だけではない。食品などを扱うスーパーなどの小売店。大型冷蔵庫には冷却するためのコンプレッサーが組み込まれているが、異音から機器の不具合や故障を見つける新たなニーズが求められるようになった。正しく作動していなければ電気代も余計にかかる。省エネの観点からも着目がされた。装着した1個のコネクタのズレを、音から見分ける精度が求められた。 　家庭用製品にも転用がされた。例えば、内気を排出し外気を取り込む換気扇（ファン）や家庭用ジューサーミキサー。健康で快適な住環境を求める関心が新たな製品を必要とし、その不具合がないかを見極めるために異音検査機を求めた。音は人間生活の重要な関心事となった。

● 検証結果をフィードバック

タイに進出してからの横の関係の広がりも、現地での事業を支えてくれた。日本であれば知り合うこともなかったであろう新しい交流が次々と生まれ、次なる展開へと導いた。海外ゆえの敷居の低さや現場同士の近さが、新たなニーズと顧客を呼び込んだ。 　「お客さんに助けられた」とタイ法人の西村 宏が振り返るのも、そうした一事例。タイにある、とあるダイカストメーカーをめぐるケースだった。開発したリークテスターの性能や使い勝手は、実際に作動させてみないと分からない。だが、製品の製造工程はメーカーにとって簡単には明かせない最重要の機密事項。生きた検査データなど容易に入手できるはずもなかった。 　ところが、そのメーカーでは実験の協力ばかりか、結果得られたデータの提供まで申し出てくれた。生データが機器の検証や分析に役立つことは言うまでもない。めったにないレアケース。実証実験は機器の見直しにフィードバックさせることができた。よりよいサービスが顧客に還元された。

● 校正機能の拡充にも努める

近年は、校正機能の拡充にも努めている。2021年4月、同社タイ法人はISO9001の認証を取得。手続完了まで2年を要し、念願のISO/IEC17025校正ラボ認定の単独取得への準備ができた。ラボの認定・開設まではさらに2年を見込んでいる。校正の信頼性をあげて顧客に提供したい意向だ。 　2020年初頭から続くコロナ禍で、市場も企業も大きく変貌を遂げた。人の流れや商流も変わり、メーカー各社は新たな事業再編と投資を求められている。こうした中でも、ますます必要性を高めているのが各種リークテストだ。コスモ計器はタイ市場でも、その確固たる地位を獲得しようと奮闘を続けている。

20 ปี นับตั้งแต่เริ่มเข้ามารุกตลาดประเทศไทย สู่จุดยืนที่แข็งแกร่งในด้านการตรวจสอบการรั่วไหล

Instruments มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่เมืองฮะชิโอจิ กรุงโตเกียว ผู้ริเริ่มบุกเบิกการตรวจสอบการรั่วไหล (Leak Test) ได้พัฒนาอุปกรณ์ตรวจจับ “การรั่วไหล” ของน้ำ น้ำมัน และเชื้อเพลิงที่เกิดจากเครื่องยนต์สันดาปภายในและถังน้ำมันโดยอัตโนมัติ เป็นบริษัทที่มุ่งมั่นอุทิศตนเพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ
เทคโนโลยีขั้นสูงดังกล่าวถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในงานต่าง ๆ ทั้งตลาดในประเทศญี่ปุ่นและ
ต่างประเทศ เช่น การตรวจจับเสียงผิดปกติที่เกิดจากการสั่นสะเทือน นับตั้งแต่เข้ามารุกตลาดในประเทศไทยเมื่อ 20 ปี ที่แล้ว ในปี พ.ศ. 2544 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เหล่าผู้ผลิตต่างพยายามอย่างจริงจังที่จะย้ายฐานไปยังต่างประเทศ การใช้งานก็ได้แพร่หลายไปสู่ธุรกิจต่าง ๆ ด้วยเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น เครื่องใช้ในครัวเรือน การแพทย์ รวมไปถึงการแปรรูปอาหาร กระแสตอบรับและความสนใจ
ต่างหลั่งไหลเข้ามาเพิ่มขึ้น และมีแนวโน้มที่จะเติบโตอย่างต่อเนื่อง

⚫ ตลาดใหม่ที่มาพร้อมกับธุรกิจ EV

การพัฒนารถยนต์ไฟฟ้า (EV) ก้าวหน้าอย่างรวดเร็วในตลาดยุโรป สหรัฐอเมริกา และจีน ธุรกิจ EV ได้รับความสนใจเป็นอย่างมากในฐานะตัวขับเคลื่อนตลาดรถยนต์ยุคใหม่ ซึ่งในประเทศไทยเองก็เริ่มมีการเดินหน้าผลิตแบตเตอรี่รถยนต์ซึ่งถือเป็นหัวใจหลักแล้วด้วยเช่นกัน จากการกำเนิดของรถยนต์ EV ว่ากันว่าเครื่องยนต์สันดาปภายในรูปแบบเดิมที่เคยเป็นพลังงานขับเคลื่อนหลัก จะค่อย ๆ หายไป และจะมีการเปลี่ยนแปลงและปรับเปลี่ยนโครงสร้างอุตสาหกรรมใหม่เกิดขึ้นหากเราไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องยนต์อีกต่อไปแล้วความต้องการในการทดสอบการรั่วไหลก็จะลดลงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งทฤษฎีดังกล่าวถูกพูดถึงอย่างจริงจังจนกระทั่งเมื่อไม่นานมานี้ ทว่าในสังคมที่มีวิวัฒนาการและความซับซ้อนสูงเช่นนี้ ในไม่ช้าก็จะเป็นที่ประจักษ์อย่างชัดเจนมากขึ้นว่าการคาดการณ์ง่าย ๆ ดังกล่าวจะไม่เกิดขึ้นจริงในเร็ว ๆ นี้ เพราะเดิมทีจุดกำเนิดของการพัฒนารถยนต์ไฟฟ้า (EV) มาจากการหาวิธีแก้ไขปัญหาและการคิดคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมของโลก นำมาซึ่งการปฏิวัติในอุตสาหกรรมครั้งสำคัญที่ช่วยสร้างอุปสงค์ในตลาดใหม่ ๆ

⚫ อุตสาหกรรมตรวจสอบการรั่วไหลจะไม่หายไป

แม้แหล่งกำเนิดของแรงขับเคลื่อนจะถูกเปลี่ยนจากเครื่องยนต์สู่มอเตอร์ แต่ชิ้นส่วนหลัก ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมและการขับเคลื่อนก็ยังคงมีอยู่เช่นเดิม ซึ่งผลิตภัณฑ์ชิ้นส่วนดังกล่าวส่วนใหญ่ก็ทำมาจากผลิตภัณฑ์ไดคาสท์ที่ได้จากการ Press โลหะหลอม และในปัจจุบันก็ยังไม่มีทางเลือกอื่นที่สามารถนำมาใช้ทดแทนได้ เครื่องยนต์ที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมหากเกิดความร้อนขึ้นจะต้องมีการทำให้เย็นลง และหากมีจุดบกพร่องนั่นไม่เพียงแต่จะเป็นตัวบั่นทอนความทนทานของผลิตภัณฑ์โดยรวมแล้ว ยังอาจนำไปสู่การเกิดอุบัติเหตุได้อีกด้วย จึงทำให้การตรวจสอบความผิดปกติล่วงหน้าแม้จะเป็นเพียงจุดเล็ก ๆ เป็นสิ่งที่จำเป็น และความจริงที่ว่าผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปที่มีความซับซ้อนมากขึ้น ทำให้ความจำเป็นในการตรวจสอบสิ่งดังกล่าวสูงยิ่งขึ้นกว่าแต่ก่อนอีกด้วย นอกจากรถยนต์แล้ว ยังรวมไปถึงผลิตภัณฑ์ไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ด้วยเช่นกัน เมื่อเทียบกับเมื่อก่อนแล้ว ระดับความแม่นยำที่จำเป็นต่ออุปกรณ์ความละเอียดสูงเพิ่มขึ้น อย่างมากและจำเป็นต้องมีผลิตภัณฑ์คุณภาพสูงที่ทำให้ไฟฟ้าลัดวงจรได้ยากด้วยเช่นกัน มาตรฐานที่เข้มงวดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ทำให้เครื่องมือที่สามารถทดสอบการรั่วได้อย่างแม่นยำมีความจำเป็นมากขึ้น กฎระเบียบโลกและความตระหนักถึงสิ่งแวดล้อมที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้ความต้องการและความตระหนักถึงความจำเป็นในการตรวจสอบการรั่วไหลสูงขึ้นตาม เช่น อุปกรณ์กันน้ำและอุปกรณ์กันฝุ่น การไม่ยอมที่จะให้มีการรั่วไหลแม้เพียงเล็กน้อย อุปสรรคนี้ก็หนักขึ้นกว่าที่เคยเป็นมา มาตรฐานของกฎระเบียบในด้านสิ่งแวดล้อม เช่น ในตลาดยุโรปก็เข้มงวดขึ้นทุกปี ทุกสิ่งที่กล่าวมาข้างต้นล้วนแล้วแต่จำเป็นต้องมีการทดสอบการรั่วทั้งสิ้น

⚫ อุปสงค์ใหม่ที่เกิดจากเสียง

จากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ทำให้บริษัทได้ริเริ่มธุรกิจใหม่ คือ การตรวจสอบความผิดปกติของเสียง(Movelet) เช่น ในรถยนต์ หลังจากที่รถสามารถวิ่งได้อย่างเงียบไร้เสียงรบกวน ผู้คนก็หันมาให้ความสนใจในสิ่งที่ไม่เคยคิดเอะใจมาก่อน นั่นก็คือ “เสียงผิดปกติ” เสียงของบางอย่างที่เสียดสีกัน เสียงดังเอี๊ยดและเสียงเคาะ เสียงกลายเป็นสิ่งใหม่ที่มนุษย์รู้สึกไม่สบายอารมณ์เมื่อได้ยิน ผู้คนเริ่มไม่พอใจแม้กระทั่งเสียงขยับของกระจกมองข้าง ไม่เพียงแค่รถยนต์เท่านั้น ในร้านค้าปลีก เช่นซูเปอร์มาร์เก็ตที่ดูแลจัดการสินค้าประเภทอาหาร ซึ่งมีตู้เย็นขนาดใหญ่ที่มีคอมเพรสเซอร์ในตัวสำหรับทำความเย็น ได้เกิดความต้องการใหม่ขึ้น นั่นก็คือการค้นหาอุปกรณ์ที่ทำงานผิดปกติและเกิดการชำรุดจากการวิเคราะห์เสียงที่ผิดปกติ หากตัวเครื่องไม่สามารถทำงานได้อย่างถูกต้องก็จะทำให้ต้องใช้ไฟฟ้ามากขึ้นตามไปในแง่ของการประหยัดพลังงานก็ได้รับความสนใจด้วยเช่นกัน ซึ่งจำเป็นที่จะต้องมีความแม่นยำในการวิเคราะห์ความคลาดเคลื่อนของขั้วต่อที่ต่ออยู่หนึ่งตัวจากเสียง ซึ่งยังรวมไปถึงผลิตภัณฑ์ในครัวเรือนด้วย ตัวอย่างเช่น เครื่องดูดควันที่ดูดอากาศด้านในออกและรับอากาศด้านนอกเข้ามา (พัดลม) หรือเครื่องปั่นน้ำผลไม้ในครัวเรือน ผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ กลายเป็นสิ่งที่จำเป็นในการแสวงหาสภาพแวดล้อมในการอยู่อาศัยที่ดีต่อสุขภาพและความสะดวกสบาย ทำให้เครื่องตรวจจับเสียงผิดปกติที่สามารถตรวจสอบได้ว่ามีปัญหาเกิดขึ้นหรือไม่ กลายเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ เสียงได้กลายเป็นความสนใจที่สำคัญในชีวิตของมนุษย์ไปแล้ว

⚫ เสียงตอบรับจากผลของการทดสอบ

สายสัมพันธ์ที่เติบโตขยายใหญ่ขึ้นนับตั้งแต่เข้ามาในประเทศไทยก็มีส่วนช่วยผลักดันธุรกิจในท้องถิ่นและยังนำไปสู่การแลกเปลี่ยนสายสัมพันธ์ใหม่ ๆ และการพัฒนาครั้งแล้วครั้งเล่า ถ้าหากเป็นที่ประเทศญี่ปุ่นละก็คงไม่มีผู้คนรู้จักแน่ ๆ ด้วยความใกล้ชิดของผู้ที่อยู่หน้าไซต์งานด้วยกันและการคบหาสมาคมที่เข้าหากันได้ง่าย ซึ่งเป็นสิ่งที่มีเฉพาะในต่างประเทศ เป็นตัวดึงดูดลูกค้าและความต้องการใหม่ ๆ เข้ามา ตัวอย่างเช่นกรณีของคุณ Hiroshi Nishimura ซึ่งสังกัดอยู่ที่บริษัทในไทยจำได้ว่า “เขาได้รับความช่วยเหลือจากลูกค้า” ซึ่งเป็นกรณีของผู้ผลิต Die Cast รายหนึ่งในประเทศไทย ซึ่งเราจะไม่สามารถรู้ประสิทธิภาพและความสามารถในการใช้งานของเครื่องตรวจสอบการรั่วที่พัฒนาขึ้นมาได้ หากไม่ได้มีการทดลองใช้งานจริง อย่างไรก็ตาม สำหรับผู้ผลิตแล้วกระบวนการผลิตสินค้าถือเป็นความลับที่สำคัญที่สุดและไม่สามารถเปิดเผยได้โดยง่าย อีกทั้งข้อมูลการทดสอบจริงก็หามาไม่ได้ แต่ทว่าผู้ผลิตรายนั้นไม่เพียงแต่ให้ความร่วมมือในการทดลองใช้งานจริงเท่านั้น แต่ยังจัดเตรียมข้อมูลผลลัพธ์ที่ได้มาให้อีกด้วย ซึ่งข้อมูลดิบนี้มีประโยชน์ต่อการวิเคราะห์และทดสอบตัวเครื่องเป็นอย่างมาก กรณีนี้ถือว่าหาได้ยากมาก ๆ จากการทดลองใช้จริงครั้งนั้นสามารถนำข้อมูลกลับไปทบทวนตัวเครื่องอุปกรณ์ได้ และยังส่งผลให้การบริการแก่ลูกค้าดียิ่งขึ้นด้วย

⚫ มุ่งมั่นที่จะเพิ่มฟังก์ชั่นการสอบเทียบ

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ เรากำลังดำเนินการเพื่อเพิ่มฟังก์ชั่นการสอบเทียบ ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2564 บริษัทลูกในไทยของเราได้รับการรับรองมาตรฐาน ISO9001 ซึ่งใช้เวลาทั้งหมด 2 ปี ในการดำเนินการจนแล้วสิ้น และเราพร้อมที่จะเข้ารับการรับรองห้องปฏิบัติการสอบเทียบ ISO / IEC17025 ซึ่งคาดว่าจะต้องใช้เวลาอีก 2 ปี จนกว่าการรับรองห้องปฏิบัติการจะสำเร็จลุล่วงและเปิดให้บริการได้ ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อยกระดับความน่าเชื่อถือของการสอบเทียบ และให้บริการกับลูกค้า สืบเนื่องจากวิกฤติที่เกิดขึ้นจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาตั้งแต่ต้นปี 2563 ตลาดและบริษัทได้รับผลกระทบและเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ การหลั่งไหลของผู้คนและการค้าขายเชิงพาณิชย์ก็มีการเปลี่ยนแปลง ผู้ผลิตต่าง ๆ จำเป็นต้องปรับโครงสร้างธุรกิจและการลงทุนใหม่ ภายใต้สถานการณ์เช่นนี้การทดสอบการรั่วไหลประเภทต่าง ๆ จึงมีความจำเป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ Instruments ยังคงต่อสู้อย่างเต็มที่เพื่อให้ได้มาซึ่งจุดยืนที่แข็งแกร่งในตลาดไทยเช่นกัน

COSMOWAVE TECHNOLOGY CO., LTD.
52/42 Soi Krungthepkrita 13/1 Thapchang District, Saphansung, Bangkok 10250 Thailand
Mr. Nishimura (JP/EN) 084-361-7135 hiroshi.nishimura@cosmo-k.co.jp
Mr. Winai (TH/EN) 089-921-6721 ckwinai@cosmowave.co.th

2021年7月1日掲載